พัฒนาการสมองของลูกน้อยเมื่ออยู่ในครรภ์

สมอง เป็นอวัยวะที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการกำหนดคุณภาพและสติปัญญาของคนเรา สมองทำหน้าที่เป็นศูนย์บัญชาการของร่างกายคนเราทั้งในแง่การรับข้อมูล การเก็บข้อมูล และการตอบสนองต่อสิ่งเร้า ดั้งนั้นภายในเนื้อสมองจึงมีส่วนต่าง ๆ มากมายเพื่อทำหน้าที่ต่าง ๆ ที่แตกต่างกันออกไป ทั้งในด้านการมองเห็น การใช้ภาษา การเคลื่อนไหว และหน้าที่อื่น ๆ อีกมากมาย
       
       พัฒนาการของสมองลูกน้อยจะแบ่งออกเป็น 2 ขั้นตอน ดังต่อไปนี้
       
       ขั้นตอนที่ 1 เป็นขั้นตอนของการแบ่งตัวของเซลล์สมองให้มากขึ้นหรือเป็นขั้นตอนของการสร้างเนื้อสมองนั่นเอง ทางการแพทย์เรียกว่า Hyperplasia stage โดยขั้นตอนนี้จะเริ่มตั้งแต่เมื่อมีการตั้งครรภ์ไปจนถึงอายุครรภ์ได้ประมาณ 4 เดือน ซึ่งในระยะแรกนี้เซลล์สมองของทารกจะมีการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
       
       ขั้นตอนที่ 2 เป็นขั้นตอนของการขยายตัวของเซลล์สมองหรือขั้นตอนของการเจริญเติบโตหรือขยายขนาดของเนื้อสมองนั่นเอง ในทางการแพทย์เรียกว่า Hypertrophy stage โดยขั้นตอนนี้จะต่อเนื่องจากขั้นตอนแรก คือเมื่อคุณแม่ตั้งครรภ์ได้ประมาณ 4 เดือนเศษ จนถึงเมื่อคลอดลูกน้อยออกมามีอายุได้ประมาณ 2 ขวบ ขั้นตอนนี้การแบ่งตัวของเซลล์สมองจะลดลง แต่จะมีการขยายตัวใหญ่ขึ้น และมีการแผ่ขยายของเส้นใยประสาทมากขึ้นอีกด้วย
       
       เซลล์ประสาทเกือบทั้งหมดที่จำเป็นสำหรับทารกจะถูกสร้างขึ้น โดยในช่วง 3 เดือนสุดท้ายก่อนที่ทารกในครรภ์จะคลอด ระบบเชื่อมต่อระหว่างเซลล์ประสาทในสมองทารกจะยาวขึ้น หนาขึ้น และมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น เซลล์ที่แข็งแรงที่สุดจะเติบโตเป็นส่วนสำคัญต่าง ๆ ของสมองระบบต่าง ๆ ในสมองจะทำหน้าที่แตกต่างกันไป โดยเซลล์ประสาทจะทำหน้าที่ส่งผ่านสัญญาณไปยังเซลล์ประสาทอื่น ๆ ถึงล้านล้านเซลล์ด้วยกัน เพื่อการสร้างระบบประสาทขึ้นมา เรียกได้ว่าสมองของลูกจะมีอัตราการเจริญเติบโตเพิ่มขึ้นอย่างมากและมากที่สุดขณะคลอด ภายหลังคลอดแล้วสมองของลูกก็ยังคงมีการเจริญเติบโตต่อไป แต่ด้วยอัตราที่ช้าลง
       
       ในทางการแพทย์เรียกช่วงเวลาที่สมองลูกน้อยมีการเจริญเติบโตอย่างมากและรวดเร็ว (ช่วงเวลาที่คุณแม่ตั้งครรภ์ได้ประมาณ 5 เดือนจนกระทั่งทารกคลอดออกมาอายุได้ประมาณ 2 ขวบ) ว่า Brain Growth Spurt ซึ่งในช่วงระยะเวลาดังกล่าวจะพบว่าสิ่งแวดล้อมจากภายนอกมีส่วนสำญอย่างมากต่อการพัฒนาการของสมองลูกน้อย หากลูกน้อยได้รับสิ่งแวดล้อมไม่ดี สมองก็จะเจริญเติบโตไม่ดีเท่าที่ควร แต่ในทางตรงข้าม ถ้าลูกน้อยของเราได้รับการกระตุ้นจากสิ่งแวดล้อมที่ดี สมองของเค้าก็จะมีพัฒนาการที่ดีตามไปด้วยเช่นกัน
       
       ดั้งนั้นการสร้างพัฒนาการที่ดีสำหรับลูกน้อยในช่วงเวลาดังกล่าว ไม่ว่าจะเป็นการกระตุ้นด้วยวิธีการต่าง ๆ การรับประทานอาหารที่ถูกต้องและเหมาะสมจะสามารถเพิ่มการพัฒนาคุณภาพของสมองทารกได้ เรียกว่าช่วงเวลาดังกล่าวจึงถือเป็นเวลาทองที่คุณแม่ไม่ควรพลาดที่จะปล่อยให้ผ่านไปโดยไม่ได้ทำอะไรเลยนะคะ
       
       ในสมัยก่อนเราเคยเชื่อว่า ความฉลาดของลูกถูกกำหนดด้วยพันธุกรรมของพ่อแม่มาตั้งแต่เริ่มต้น แต่ปัจจุบันนี้ เราได้ค้นพบว่า แท้จริงแล้วสิ่งแวดล้อมในการเลี้ยงดู ประสบการณ์ที่เด็กได้รับเริ่มตั้งแต่ในครรภ์กระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ และส่งผลต่อบุคลิกภาพของลูกน้อยในหลายๆ ด้าน รวมทั้งเป็นตัวกำหนดพฤติกรรมพวกเขาเมื่อโตขึ้น ดังนั้นเราสามารถสรุปได้ว่าปัจจัยสำคัญที่มีอิทธิพลในการช่วยพัฒนาสมองของลูกน้อย คือ พันธุกรรม สภาพสิ่งแวดล้อม และสุดท้ายคืออาหาร
       
       พันธุกรรม คือ การถ่ายทอดลักษณะต่าง ๆ ของพ่อและแม่มาสู่ลูก ควบคุมโดยยีนส์ผ่านเซลล์สืบพันธุ์ ซึ่งเป็นแม่พิมพ์ทางเคมีของระบบธรรมชาติ ที่เป็นตัวกำหนดพื้นฐานในการพัฒนาอวัยวะทางสมอง และสร้างเค้าโครงในการพัฒนาสมองให้กับลูกน้อย
       
       สภาพสิ่งแวดล้อม ประสบการณ์จากประสาทสัมผัสทั้ง 5 ที่ลูกน้อยได้รับระหว่างอยู่ในครรภ์ของคุณแม่ และประสบการณ์ทุกรูปแบบที่เกิดขึ้นอย่างเหมาะสม หลังจากลืมตาดูโลกแล้ว ไม่ว่าจะเป็นทางด้านร่างกาย หรือจิตใจ ตลอดจนถึงด้านอารมณ์ ความรู้สึกต่างๆ ล้วนมีส่วนช่วยให้พัฒนาการทางสมองของลูกน้อยของคุณเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
       การกระตุ้นพัฒนาการของสมองลูกน้อยในครรภ์ทำได้หลายวิธี เช่น การพูดคุยกับลูกในครรภ์ การเปิดเพลงให้ลูกฟัง การลูบหน้าท้อง และการออกกำลังกาย เป็นต้น
       
       อาหาร สมองมีไขมันเป็นองค์ประกอบที่สำคัญ การได้รับอาหารประเภทไขมันที่ครบถ้วนและเหมาะสมจะทำให้สมองมีคุณภาพดี

- - - - - - - - - - - - - - - - - -

พันตรีศิริชัย ทรัพย์ศิริ

นายกสมาคมคนพิการทางการเคลื่อนไหวสากล

โทร. 02-990-0331

http://www.apdi2002.com

http://www.youtube.com พิมพ์ apdi. หรือ สมาคมคนพิการ

1611512235