ศาลผู้บริโภค....มิติใหม่ศาลยุติธรรมไทย

ศาลผู้บริโภค หรือ ศาลแผนกคดีผู้บริโภค เป็นระบบวิธีพิจารณาคดีทางแพ่งรูปแบบใหม่ของศาลยุติธรรมไทย ตามพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค พ.ศ. 2551
 
เริ่มมีผลบังคับใช้ไปแล้วตั้งแต่เมื่อวันที่ 23 ส.ค. ที่ผ่านมา
 
ผู้บริโภค หรือ ผู้ที่ได้รับความเสียหายจากสินค้าอันตรายต่าง ๆ สามารถใช้สิทธิฟ้องร้องต่อแผนกคดีผู้บริโภคที่มีประจำอยู่ในศาลแขวง ศาลจังหวัด และศาลแพ่งทุกแห่ง โดยการฟ้องด้วยวาจาหรือเป็นหนังสือ
ก็ได้
 
โดยที่ผู้ยื่นฟ้องจะฟ้องด้วยตัวเอง หรือแต่งตั้งทนายความ หรือขอให้คณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค หรือสมาคมที่คณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภครับรอง ดำเนินการฟ้องร้องให้ก็ได้
 
การยื่นฟ้องต่อแผนกคดีผู้บริโภค ไม่ต้องเสียค่าฤชาธรรมเนียม แต่จะต้องไม่เป็นการเรียกค่าเสียหายเกินควร ไม่เช่นนั้นศาลอาจมีคำสั่งให้ชำระค่าฤชาธรรมเนียมในภายหลังได้
 
เมื่อศาลสั่งรับคำฟ้อง จะมีการกำหนดวันพิจารณาโดยเร็ว และออกหมายเรียกจำเลยให้มาศาล เพื่อไกล่เกลี่ย ให้การสืบพยานในวันเดียวกัน โดยศาลจะส่งสำเนาคำฟ้อง หรือสำเนาบันทึกคำฟ้องให้จำเลย และสั่งให้โจทก์มาศาลในวันนัดพิจารณานั้นด้วย
 
ระบบการพิจารณาคดีของศาลผู้บริโภคเป็นระบบไต่สวน ศาลมีอำนาจในการเรียกพยานหลักฐานมาสืบได้ตามที่เห็นสมควร ภาระการพิสูจน์เกี่ยวกับสินค้าตกเป็นหน้าที่ของผู้ประกอบการ แตกต่างจากระบบการพิจารณาคดีศาลแพ่งแบบเดิม ที่ผู้ฟ้องคดีมีหน้าที่พิสูจน์ให้สมฟ้อง 
 
ข้อแตกต่างที่เห็นได้ชัดอีกอย่างก็คือ คำพิพากษาศาลผู้บริโภคถือเป็นที่สิ้นสุดที่ศาลอุทธรณ์เท่านั้น
 
ศาลคดีผู้บริโภคมีอำนาจคุ้มครองชั่วคราวก่อนพิพากษา และมีอำนาจสั่งผู้ประกอบการ เช่น เปลี่ยนสินค้าให้ใหม่ แทนการแก้ไขซ่อมแซม กรณีสินค้าอันตราย ให้ผู้ประกอบธุรกิจทำประกาศเรียกรับสินค้าคืนจากผู้บริโภค และห้ามจำหน่ายสินค้าที่เหลือ เรียกเก็บสินค้าที่ยังไม่ได้จำหน่าย หรือให้ทำลายสินค้าที่เหลือ กรณีที่สินค้าอาจเป็นอันตรายต่อผู้บริโภคโดยส่วนรวม หากไม่ปฏิบัติตามคำสั่ง ศาลมีอำนาจสั่งจับกุมและกักขังผู้ประกอบธุรกิจได้
 
นอกจากนี้ศาลคดีผู้บริโภคยังมีอำนาจพิพากษาเกินคำขอของผู้บริโภคได้ หากเห็นว่าเสียหายมากกว่าที่ขอไป สำหรับกรณีผู้ประกอบธุรกิจเจตนาเอาเปรียบผู้บริโภค ศาลมีอำนาจสั่งให้ผู้ประกอบธุรกิจ จ่ายค่าเสียหายเพิ่ม แต่ไม่เกิน 2 เท่าของค่าเสียหายแท้จริงที่ศาลกำหนด
 
หากมีการฟ้องผู้ประกอบธุรกิจรายเดิม และคดีถึงที่สุดแล้ว ศาลอาจมีคำสั่งให้ยุติ เช่นเดียวกับคดีก่อน และใช้ผลพิจารณาคดีเดิม เป็นฐานในการพิจารณาคดีที่ใกล้เคียงกัน
 
ผู้ที่ประเดิมฟ้องศาลคดีผู้บริโภคเป็นคนแรก ก็คือ ศ.ดร.เจิมศักดิ์ ปิ่นทอง อดีตสมาชิกวุฒิสภากรุงเทพฯ ยื่นฟ้องสายการบินนกแอร์ ว่าละเลยการปฏิบัติหน้าที่ ไม่ยอมตรวจอาวุธผู้โดยสาร
 
สำหรับเหตุผลของการฟ้องร้องครั้งนี้ ศ.ดร.เจิมศักดิ์ กล่าวว่า “เหตุที่ฟ้องเพราะต้องการสร้างบรรทัดฐานให้เกิดขึ้นโดยฟ้องต่อศาลผู้บริโภค ตาม พ.ร.บ.วิธีพิจารณาความผู้บริโภค ซึ่งกฎหมายฉบับนี้ เริ่มมีผลบังคับใช้ตั้งแต่เมื่อวันที่ 23 ส.ค. ที่ผ่านมา จึงได้ไปฟ้องต่อศาลเมื่อวันจันทร์ที่ 25 ส.ค.”
 
การฟ้องร้องดังกล่าว ศ.ดร.เจิมศักดิ์ได้ขอให้ศาลมีคำสั่งให้บริษัทสายการบินนกแอร์ จำกัด จำเลยที่ 1 และกรมการขนส่งทางอากาศ จำเลยที่ 2 จัดให้มีการตรวจจับวัตถุระเบิดและโลหะกับผู้โดยสารทุกคนอย่างเคร่งครัดในทุก ๆ สนามบิน หากขาดเครื่องมือตรวจจับวัตถุระเบิดและโลหะจะต้องยุติการให้บริการจนกว่ามาตรการความปลอดภัย และเครื่องมือตรวจจับวัตถุระเบิดและโลหะจะทำงานอย่างครบถ้วน
 
ผลการพิจารณาคดี ศาลได้มีคำสั่งคุ้มครองฉุกเฉิน เมื่อวันที่ 26 ส.ค. สั่งให้จำเลยทั้งสองจัดให้มีการตรวจวัตถุระเบิดและโลหะกับผู้โดยสารทุกคนที่สนามบินจังหวัดนครศรีธรรมราชอย่างเคร่งครัด หากขาดเครื่องมือตรวจจับวัตถุระเบิดและโลหะจะต้องยุติการให้บริการจนกว่ามาตรฐานความปลอดภัยและเครื่องมือตรวจจับวัตถุระเบิดและโลหะจะทำงานอย่างครบถ้วนจนกว่าศาลจะมีคำสั่งเปลี่ยนแปลงเป็นอย่างอื่น
 
การฟ้องร้องของ ศ.ดร.เจิมศักดิ์ ถือเป็นตัวอย่างที่ดีที่แสดงให้เห็นว่าระบบวิธีพิจารณาคดีผู้บริโภคแบบใหม่เอื้อต่อการใช้สิทธิของผู้บริโภค ช่วยให้การฟ้องร้องเป็นไปอย่างสะดวก รวดเร็ว เที่ยงธรรม ส่งเสริมให้ผู้ประกอบการให้ความสำคัญต่อการพัฒนาคุณภาพสินค้าและบริการให้ดียิ่งขึ้น...

ศศิมา  ดำรงสุกิจ
ทีมเดลินิวส์ 38
article

- - - - - - - - - - - - - - - - - -

พันตรีศิริชัย ทรัพย์ศิริ

นายกสมาคมคนพิการทางการเคลื่อนไหวสากล

โทร. 02-990-0331

http://www.apdi2002.com

http://www.youtube.com พิมพ์ apdi. หรือ สมาคมคนพิการ

2109511930