สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ทรงเริ่มนำเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้ด้อยโอกาส ประกอบด้วย นักเรียนในชนบทผู้พิการเด็กป่วยในโรงพยาบาลและผู้ต้องขัง มาตั้งแต่ ปี พ.ศ. ๒๕๓๙ ด้วยทรงเล็งเห็นว่า การให้การศึกษาแก่คนจนสามารถประกอบสัมมาอาชีวะได้ ไม่ว่าคนเหล่านั้นจะอยู่ในสถานะใดในสังคม เป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด เพราะการมีงานทำ คือวิธีขจัดความยากจนที่มีความยั่งยืนที่สุด นอกจากนี้ เราจะสังเกตได้ว่า ทรงพระราช ดำเนินเยี่ยมโครงการต่างๆ ที่เป็นพระราชดำริอย่างสม่ำเสมอ และหลายโครงการที่ทรงทำนั้น ณ จุดเริ่มต้น ยังไม่มีส่วนราชการใดเข้าไปพัฒนา หรืออีกนัยหนึ่งคือ ยังอยู่นอกแผนที่ของ “การพัฒนา” จนเมื่อพระองค์ท่านเข้า ไปแล้ว ส่วนราชการที่เกี่ยวข้องจึงได้เริ่มที่จะเข้ามาช่วย สานต่อพระราชดำริของพระองค์

กิจกรรมด้านการศึกษาหลายอย่าง ทรงเริ่มมาก่อนยุคการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศหรือไอที ทรงเริ่มจัดเรื่องไอที เพื่อการศึกษาและโรงเรียนอย่างเป็นระบบมาตั้งแต่ ปี พ.ศ. ๒๕๓๘ ปีนั้นเป็นปีแห่งเทคโนโลยีสารสนเทศไทย โดยโครงการเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาของโรงเรียนในชนบท (ทสรช.-ออกเสียงว่า ทดสะรด) นับเป็นกิจกรรมแรกภายใต้โครงการเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำริฯ แนวทางที่ทรงปฏิบัติก็คือ ทรงจัดโครงการนำร่องในโรงเรียนจำนวนหนึ่ง (ปัจจุบันมี ๘๕ โรงเรียน) ในระยะแรกได้พระราชทานตู้หนังสือพร้อมหนังสือ พิมพ์ดีดไฟฟ้า และคอมพิวเตอร์ โรงเรียนละ ๒๐ เครื่อง ปัจจัยแห่งความสำเร็จในสภาวะขาดแคลนทุกด้านที่ทรงปฏิบัติ คือความลงตัว และการใช้ประโยชน์ของทรัพยากรที่มีให้คุ้มค่า ตัวอย่างเช่น การใช้คอมพิวเตอร์มือสอง ที่มีผู้บริจาคให้แก่โครงการ โดยความร่วมมือกับสมาพันธ์คอมพิวเตอร์แห่งประเทศไทย การใช้เครื่องพิมพ์ดีดไฟฟ้า เพื่อสอนให้เด็กใช้แป้นพิมพ์ให้คล่องก่อนที่จะมาใช้คอมพิวเตอร์ (จะได้ไม่เปลืองไฟ และแก้ปัญหาคอมพิวเตอร์ขาดแคลน)

ปัจจุบันโครงการ ทสรช. ได้ปรับยุทธศาสตร์การดำเนินงานมาถึงยุคที่สามแล้ว ในยุคแรก คือ การให้การสนับสนุนเครื่องคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ ยุคที่สองคือการขยายผลโดยเพิ่มการฝึกอบรมครูในหลักสูตรต่างๆ เพื่อให้ครูได้นำทักษะและความรู้ที่ได้รับจากการอบรมไปประยุกต์ใช้ได้มากขึ้น รวมถึงการต่ออินเตอร์เน็ต ส่วนในปัจจุบัน (ยุคที่สาม) เน้นเรื่องการบูรณาการระบบเทคโนโลยีสารสนเทศกับการเรียนการสอนในวิชาต่างๆ ทุกครั้งที่ครูและนักเรียนได้มีโอกาสเข้าเฝ้าฯในโอกาสต่างๆ จะเห็นว่า ทรงสนพระทัยครูและนักเรียนเป็นอย่างมาก โดยทรงจดชื่อหรือสอบถามชื่อครูและนักเรียนที่มาเข้าเฝ้าฯทุกครั้ง และทรงจดจำสภาพโรงเรียนหรือเหตุการณ์ของการเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมโรงเรียนนั้นๆ ได้เป็นอย่างดี บ่อยครั้งที่ได้ทรงถ่ายทอดเรื่องดีๆ แก่คณะกรรมการโครงการฯ

ยังมีกิจกรรมเกี่ยวกับเทคโนโลยีสารสนเทศอีกหลายด้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งกิจกรรมเพื่อช่วยให้คนพิการ ได้มีวิธีการและอุปกรณ์ที่ทำให้ช่วยตนเองได้มากขึ้น รวมถึงการวิจัยและพัฒนาเพื่อให้เข้าถึงคำตอบเหล่านี้ในราคาที่ไม่แพงนัก สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงรับเด็กพิการในระดับ “สุดยาก” ไว้ในพระราชานุเคราะห์หลายคน และทรงมีทีมงานศึกษาวิจัยเพื่อหาอุปกรณ์หรือวิธีการช่วยเหลือที่เหมาะสม ให้แก่บุคคลเหล่านั้น เช่น กรณีเด็กหญิงและเด็กชาย ที่พิการไม่มีแขนขามาแต่กำเนิดซึ่งปัจจุบันสามารถเดินทาง ไปไหนมาไหนด้วยรถวีลแชร์ติดมอเตอร์ และเข้าเรียนร่วมกับเพื่อนๆ โดยใช้คอมพิวเตอร์แทนปากกาและกระดาษ ทรงให้การสนับสนุนแก่สถาบัน สมาคม มูลนิธิต่างๆ เพื่อคนพิการมาโดยตลอด ซึ่งเป็นเหตุผลหนึ่งที่ทำให้ประเทศไทยได้รับรางวัล แฟรงกลิน ดี รอสเวลท์ เพื่อผู้พิการนานาชาติ ปี ค.ศ.๒๐๐๑ ซึ่งสหประชาชาติได้ทูลเกล้าฯถวายแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรม ราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปรับรางวัลแทนพระองค์ที่มหานครนิวยอร์ก เมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๔

ทีมงานในโครงการทุกคนสนุกกับการทำงานสนองพระราชดำริเป็นอย่างมาก เพราะทรงเป็นกันเองกับทุกคน ทรงพร้อมด้วยข้อมูลระดับปฐมภูมิ เกี่ยวกับปัญหาในภาคสนามที่ได้จากการเยี่ยมพื้นที่ของโครงการด้วยพระองค์เอง รวมทั้งทรงใส่พระทัยในความเป็นอยู่ของครูและนักเรียน ทั้งที่เป็นคนปกติและคนพิการ ทรงประกอบพระราชกรณียกิจเพื่อช่วยเหลือคนพิการทุกรูปแบบอีกจำนวนมาก เกินกว่าที่จะเล่าให้จบในพื้นที่ขนาดนี้ได้ ผลสำเร็จหลายๆ ด้านของโครงการฯ ได้ถูกนำไปขยายผลไปยังโรงเรียนอื่นๆ ในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ และหลายด้านพร้อมที่จะขยายผล นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้โดยแท้จริง

( ไทยรัฐออนไลน์ ๒ เม.ย. ๒๕๕๑ )

* * * * * * * * * * * * * * * * *

พันตรีศิริชัย ทรัพย์ศิริ

นายกสมาคมคนพิการทางการเคลื่อนไหวสากล

โทร. 02-990-0331

http://www.apdi2002.com

http://www.youtube.com พิมพ์ apdi. หรือ สมาคมคนพิการ

1104512012